İnce Memed – Yaşar Kemal

Salı akşamı, hüzünlü bir Acem dostumu neşelendirmek için bir araya geldik. Şirazî helvalarının* yenip, Türk kahvelerinin içilip, falların bakıldığı; şiirlerin okunup, ölümden, tasavvuftan, fizik kanunlarının bunlarla ilişkilendirildiği neşeli bir gece oldu.

Herkes en sevdiği yazarı ve romanı methediyordu. „İnce Memed“ dedi bir kişi. Kitabın Farsçası her daim en çok satan kitaplardan biriymiş İran‘da.  „Senede bir okurum kitabı, ama ben okumazken de o kitaplar hep ortalardadır, ben okumuyorsam annem okuyordur, babam okuyordur, kardeşlerim okuyordur“ dedi. Çok okuduğu için çabuk yıpranıyormuş; hem seveni de çok olduğu için bazen o kitabın gidip de gelmediği oluyormuş. Dolayısıyla  İnce Memed’ alış verişi sık oluyormuş. İnce Memedsiz kaldığı bir vakit, bit pazarındaki bir kopyası için nasıl kahramanca diğer müşterilerle kapıştığından da bahsetti arkadaşım.

Bence, kitabın dili o kadar Adanalı ki, çevirilerinde nasıl onu verebiliyorlar merak ediyorum. Ben ilk cildini severim, diğerlerinde o tadı bulamamıştım (haddim olayarak.) İlk kitapta Çukurova ile, Toroslar ile yeni tanışıyordum. Ağalık sisteminin nasıl bir illet olduğunu yeni anlıyordum. Bu ufak tefek, çelimsiz oğlan, çetelere eşkiyalara karıştıkça benim yüreğim hop ediyordu. Abdi Ağa ölse de rahat etsek diyor, adama beddualar ediyordum. Sürekli Türkçe sözlükler karıştırıp yeni yeni kelimeler öğrenip, Türkçemden utanıyordum. Böylesi bir kitabın diğer dillerdeki sesi, hissi nasıldır acaba?

Her okuduğumda gülümsediğim bir ifade geldi şimdi aklıma:

„Helbeeeet“

‚Helbet‘ diyor mu acaba o cılız çocuk Farsça, Almanca çevirilerinde? Salı gününden beri ara ara İnce Memed’i düşündüm. Toroslarda eşkiyalar arasında Almanca başkaldırısını merak ettim. Şansım da yâver gitti, Buldum İnce Memed’i:    Memed mein Falke

janetaliriza.blogspot.com

Toros rüzgârları bu kitapta Türkçesi'ndeki gibi eser mi? Bilmediğim gibi tedirginim de. Oradaki yabancılığımı kırmak için, bu yola yanıma bir tanıdık alarak çıkmaya karar verdim... Bütün bu edebî romantizmi alt üst eden edepsizliğimle hazırladım çekirdeğimi, resimdeki gibi!

Şimdi köşeme çekilip, bildiğim bir dünyaya bilmediğim bir yoldan girmenin sıkıntılı merakı ile sayfaları çevirme zamanı. 

Sevgiyle kalın,

Janet.

* Şiraz Helvası, hurmaların soyulup biraz pişirildikten sonra miyane ile kıvamlandırılıp, tahin ile tatlandırıldığı bir İran helvasıdır.